W dzisiejszych czasach, kiedy tempo życia staje się coraz szybsze, coraz więcej osób decyduje się na opiekę nad swoimi starszymi bliskimi. W celu wsparcia tych osób, system świadczeń opiekuńczych oferuje różne formy pomocy, w tym zasiłek opiekuńczy na osobę starszą.
Co to jest świadczenie pielęgnacyjne?
Świadczenie pielęgnacyjne, zwane również zasiłkiem opiekuńczym, jest formą wsparcia finansowego przewidzianą dla osób, które podejmują opiekę nad osobą starszą lub niepełnosprawną w stopniu znacznym. Jest to świadczenie pieniężne, które ma na celu częściowe pokrycie kosztów związanych z opieką nad osobą wymagającą pomocy w Polsce jest przyznawane osobom sprawującym opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami.
Od 1 stycznia 2024 r. obowiązują nowe przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujące warunki przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach mogą otrzymać osoby, które sprawują opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami w wieku do ukończenia 18. roku życia.
Nie ulegają natomiast zmianie rodzaje orzeczeń o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, które są wymagane przy ubieganiu się o świadczenie pielęgnacyjne. W związku z tym, od 1 stycznia 2024 r., tak jak dotychczas, aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne wymagane jest, aby osoba wymagająca opieki legitymowała się ważnym orzeczeniem o niepełnosprawności.
Zmienione przepisy rozszerzają również krąg osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego – od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje następującym opiekunom: matce albo ojcu, innym osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 oraz z 2022 r. poz. 2140) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, opiekunowi faktycznemu dziecka, rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego.
Jedną z najważniejszych wprowadzanych zmian jest możliwość łączenia aktywności zawodowej, bez żadnych ograniczeń, z pobieraniem świadczenia pielęgnacyjnego. Wynika to z nowelizacji art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych polegającej na wykreśleniu od 1 stycznia 2024 r., przy ustalaniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach, warunku rezygnacji bądź niepodejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez opiekuna sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną, jako warunku przyznania opiekunowi prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Ile wynosi świadczenie pielęgnacyjne oraz zasiłek opiekuńczy na osobę starszą
Zgodnie z obwieszczeniem, świadczenie pielęgnacyjne w 2024 roku wynosi 2988 zł. Dla porównania, w 2023 roku kwota wynosiła 2458 zł, więc świadczenie wzrosło o 530 zł miesięcznie. Kwota ta może stanowić istotne wsparcie finansowe dla osób poświęcających swój czas i wysiłek na opiekę nad bliskimi. Zasiłek opiekuńczy na osobę starszą, który jest formą zasiłku dla opiekuna osoby starszej, wynosi obecnie 215,84 zł miesięcznie. Jest on przyznawany w celu częściowego pokrycia kosztów wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy osobie starszej, niezdolnej do samodzielnej egzystencji.
Jednakże, warto zauważyć, że istnieje również specjalny zasiłek opiekuńczy, którego wysokość wynosi 620 zł miesięcznie.
Ile wynosi zasiłek opiekuńczy na rodzica w 2024
Zasiłek opiekuńczy na rodzica w 2024 roku wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku obliczanego na podstawie przeciętnego wynagrodzenia. Jest on wypłacany nie więcej niż przez 14 dni kalendarzowych w ciągu roku. Konieczne jest przedstawienie zaświadczenia lekarskiego oraz wspólne prowadzenie gospodarstwa domowego z rodzicem.
Jak wypełnić druk Z15b (wniosek Z-15b)
Wniosek o przyznanie zasiłku opiekuńczego, czyli druk Z15b, należy wypełnić starannie i zgodnie z instrukcjami. Formularz ten można pobrać ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub otrzymać osobiście w placówkach ZUS.
Aby prawidłowo wypełnić wniosek Z-15B, postępuj zgodnie z poniższymi krokami:
- Twoje dane: Wypełnij swoje dane osobowe.
- Dane płatnika składek: Podaj dane identyfikacyjne płatnika składek. Jeżeli jesteś zatrudniony, skonsultuj się z pracodawcą.
- Rachunek bankowy: Podaj numer swojego rachunku bankowego.
- Okres, za który ubiegasz się o zasiłek opiekuńczy: Określ okres, za który ubiegasz się o zasiłek.
- Dane osoby, nad którą sprawujesz opiekę: Wypełnij dane osoby, nad którą sprawujesz opiekę.
- Oświadczenie: Przeczytaj uważnie oświadczenie i zaznacz odpowiednie pola.
- Dane małżonka: Jeżeli jesteś małżeństwie, podaj dane małżonka.
- Dane innego członka rodziny: Jeżeli opiekujesz się innym członkiem rodziny, podaj jego dane.
- Inne dane: Wypełnij pozostałe pola zgodnie z instrukcjami.
- Podpisz wniosek: Po wypełnieniu wszystkich pól, podpisz wniosek.
- Złożenie wniosku: Złóż wniosek w odpowiednim urzędzie.
Pamiętaj, że wniosek powinien być wypełniony WIELKIMI LITERAMI i kolorem czarnym lub niebieskim. Pola wyboru zaznacz znakiem X.
Wypełniony wniosek należy złożyć w odpowiednim oddziale ZUS.
Kogo dotyczy zasiłek opiekuńczy?
Zasiłek opiekuńczy w Polsce przysługuje ubezpieczonemu, gdy konieczne jest osobiste sprawowanie opieki nad:
- Dzieckiem do 8 roku życia w przypadku:
- nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza,
- choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna, sprawującego opiekę nad dzieckiem,
- porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki nad dzieckiem,
- pobytu małżonka ubezpieczonego, lub rodzica dziecka stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym.
- Chorym dzieckiem do 14 lat.
- Chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat.
- Innym chorym członkiem rodziny (małżonek, rodzice, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci powyżej 14 lat – jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki).
Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. Zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko w przypadku gdy nie ma innych członków rodziny mogących zająć się dzieckiem lub chorym członkiem rodziny. Zasada ta nie obowiązuje w przypadku chorego dziecka do lat 2.
Zasiłek opiekuńczy na opiekę nad osobą starszą
Zasiłek opiekuńczy przysługuje również osobom, które podejmują opiekę nad osobami starszymi wymagającymi pomocy w codziennych czynnościach oraz osobami niepełnosprawnymi w stopniu znacznym, które nie są w stanie samodzielnie funkcjonować.
W przypadku opieki nad osobami starszymi, osoba opiekująca się może ubiegać o dwa specjalne zasiłki opiekuńcze. Jeden z nich wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), a drugi – Miejskie lub Gminne Ośrodki Pomocy Społecznej (MOPS).
Jeśli chodzi o opiekę nad osobami niepełnosprawnymi w stopniu znacznym, zasiłek opiekuńczy przysługuje opiekunom osób z niepełnosprawnościami (do 18 roku życia). Dotyczy to dzieci, które mają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, wymagają stałego wsparcia w związku ze znacznym ograniczeniem samodzielnej egzystencji lub stałego współudziału w leczeniu, rehabilitacji i edukacji.
Ile dni wolnego można uzyskać na opiekę nad członkiem rodziny
Osoby, które opiekują się członkiem rodziny, mają prawo do uzyskania dodatkowego wolnego czasu w celu zapewnienia opieki. Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu, gdy konieczne jest osobiste sprawowanie opieki nad:
- Dzieckiem do 8 roku życia lub chorym dzieckiem do 14 lat. W takim przypadku zasiłek opiekuńczy przysługuje na okres sprawowania opieki, nie dłużej niż 60 dni w roku kalendarzowym.
- Innym chorym członkiem rodziny lub dzieckiem powyżej 14 roku życia. W takim przypadku zasiłek opiekuńczy przysługuje maksymalnie przez okres 14 dni w roku kalendarzowym.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym.
W przypadku opieki nad osobami starszymi lub osobami niepełnosprawnymi, zasady są podobne. Jeżeli opieka jest sprawowana nad innym członkiem rodziny lub dzieckiem powyżej 14 roku życia, to zasiłek opiekuńczy wypłacany jest maksymalnie przez okres 14 dni w roku kalendarzowym.
Czy opieka nad starszą osobą wlicza się do lat pracy
Opieka nad osobą starszą, która nie jest pracą zarobkową, zazwyczaj nie ma formalnej możliwości wliczenia tego czasu do lat pracy. W przypadku opieki nad osobą wymagającą opieki, takiej jak osoba starsza lub osoba z niepełnosprawnością, świadczenie pielęgnacyjne nie wlicza się do stażu pracy.
Jednakże, istnieje pewien wyjątek. Zgodnie z art. 6 ust. 2a. ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości odpowiednio: świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, zasiłku dla opiekuna przysługującego na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów – przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę.
Źródła:
https://www.gov.pl/web/rodzina/zasilek-opiekunczy
Specjalny zasiłek opiekuńczy – zasady obowiązujące do 31 grudnia 2023 r. – Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-zasilek-opiekunczy-komu-sie-nalezy
https://infosenior.pl/zasilek-dla-opiekuna-osoby-starszej-mops/
https://www.zus.info.pl/wniosek-z-15b/
https://poradnikpracownika.pl/-jak-wypelnic-prawidlowo-wniosek-z-15b
https://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/182264
https://magazynprzedsiebiorcy.pl/zasilek-opiekunczy-na-osobe-starsza
https://www.niepelnosprawni.pl/ledge/x/856492
https://pg2.pl/czy-opieka-nad-starsza-osoba-wlicza-sie-do-lat-pracy
Hanna Kotecka to ceniona ekspertka w dziedzinie polityki społecznej, która swoją wiedzę i doświadczenie w tej dziedzinie skutecznie wykorzystuje w codziennym działaniu. Aktywnie współpracuje z miejskim ośrodkiem pomocy, angażując się w projekty mające na celu poprawę warunków bytowych osób w podeszłym wieku. Ostatnio, poszerzając swoje działania, Hanna dołączyła do zespołu Opieka247, gdzie dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem, przyczyniając się do podnoszenia standardów opieki nad seniorami. Jej praca jako ekspertki oraz zaangażowanie w wolontariat świadczą o głębokim oddaniu sprawie poprawy jakości życia osób schorowanych i starszych.